«راه رفتن کودک» قطعا اتفاق فرخنده‌ایست. برای بسیاری از والدین از ثبت اولین لبخند و غلت زدن کودک تا به اشتراک گذاشتن مهارت او در نشستن و سینه‌خیز رفتن و بعد هم جریان راه رفتن کودک سفری شگفت‌انگیز قلمداد می شود.
حرکت کودک و حفظ تعادل برای گام برداشتن یکی از مهم‌ترین نقاط عطف پروسه رشد کودک محسوب می‌گردد. راه رفتن یک دستاورد قابل انتظار در کودکان است. این مهارت یک نشانه قطعی از ورود کودک به دوران نونهالی است. و این یعنی مراقبت‌های جدی از کودک در آینده نزدیک ضرورت بیشتری خواهد داشت.
پرسش‌های متعددی درباره راه افتادن یا نخستین گام‌های کودک وجود دارد که باید به آنها پاسخ درستی داد. بسیاری از والدین نگران این موضوع هستند. خیلی‌ها هم از نشانه‌ها و یا عوامل مهم فیزیکی نوزاد، اطلاعات شفافی ندارند. برخی از والدین فکر می‌کنند راه رفتن کودک ارتباط مستقیمی با هوش یا به طور کل عملکرد فیزیکی کودک در آینده دارد.
یک مطالعه بین‌المللی در سال 2015 نشان داد که یادگیری راه رفتن با توانایی‌های زبانی پیشرفته در دوران نوزادی ارتباط دارد. اما تحقیقات نشان می‌دهند که هیچ‌گونه ارتباط قطعی بین راه رفتن زودهنگام و تبدیل شدن کودک به اسحاق نیوتن یا سرنا ویلیامز وجود ندارد.
«در واقع، بر اساس یافته‌های یک مطالعه سوئیسی در سال 2013 مشخص شد کودکانی که زودتر راه رفتن را شروع می‌کنند، در مقایسه با نوزادانی که دیرتر شروع به راه رفتن می‌کنند، تفاوت چندانی در تست هوش و مهارت‌های حرکتی بین 7 تا 18 سالگی ندارند.»
نتایج این مطالعه به شرح زیر است:
زمانی که نوزادان تصمیم به راه رفتن می‌گیرند، تفاوت زیادی با هم دارد. این امر معمولا بین 8.5 تا 20 ماهگی کودک اتفاق می‌افتد.
بنا به اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، نقاط عطف فیزیکی کودک در امر راه رفتن معمولا تا سن 1 سالگی مشاهده می‌شوند:
- بالا کشیدن بدن برای صاف ایستادن
- راه رفتن به کمک اسباب و اثاثیه
- برداشتن چند قدم به طور مستقل
- توانایی صاف ایستادن و تنها ایستادن
می‌دانیم که دوست دارید اولین قدم‌های کودک را برای همیشه در دل و جان خود (و در قالب ویدئو) ثبت کنید، پس علائم و نشانه‌هایی را به شما معرفی می‌کنیم که نشان می‌دهند کودک نوپای شما در شرف راه رفتن است.
- ۱. بالا کشیدن بدن برای صاف ایستادن
- ۲. جسارت، اعتماد بنفس و راه رفتن کودک
- ۳. گشت زدن نشانه‌ای مهم برای شروع حرکت
- ۴. ارتباط گریه کردن، نالیدن و تغییر الگوی خواب با حرکت
- ۵. آغاز حرکت کودک با کمک والدین
- ۶. ایستادن بدون کمک نشانه‌ای مهم است
- ۷. چگونه کودک را به راه رفتن تشویق کنیم؟
- ۸. چه عواملی ممکن است این روند را مختل کند؟
- ۹. چه زمانی باید نگران راه رفتن کودک باشید؟
۱. بالا کشیدن بدن برای صاف ایستادن
بالا کشیدن بدن به کمک مبلمان برای صاف ایستادن، یکی از اولین نشانه‌های آمادگی کودک برای راه رفتن است.
این کار ماهیچه‌های پای نوزاد و هماهنگی بین آنها را تقویت می‌کند؛ فقط به تعداد اسکوات‌هایی فکر کنید که آنها می‌زنند! به مرور زمان، این تمرینات کوچک باعث می‌شوند که کودک به طور مستقل سرپا بایستد و با چند قدم لرزان به سمت جلو حرکت کند.
یک پیشنهاد جالب: با الگوبرداری از حرکات آنها تشویقشان کنید؛ مثلا وقتی خود را بالا می‌کشند، بگویید «بالا!» و وقتی چمباتمه می‌زنند، بگویید «پایین!»
۲. جسارت، اعتماد بنفس و راه رفتن کودک
اگر به طور اتفاقی و ناگهانی دیدید که کوچولوی شیرین شما بالای کاناپه ایستاده و لبخند می‌زند و حالت افتادن دارد، ممکن است نشانه‌ای از افزایش اعتماد به نفس او باشد. هول نکنید!
اگرچه مجبور خواهید شد که وضعیت آماده باش بگیرید. طبیعی‌ست. توی این هیجان با کودک همراه باشید. این سناریو و این جسارت برای ماجراجویی یک سیگنال عالی محسوب می‌شود. که نشان می‌دهد کودک اعتماد به نفس بیشتری برای امتحان کردن چیزهای جدید پیدا کرده است (هرچند خطرناک).
فراموش نکنید که کودکان برای راه رفتن به طور مستقل، باید از توانایی انجام این کار برخوردار باشند. پس اگر در حال شکار وروجک کوچک خود هستید، سعی کنید به این وروجک اجازه دهید که توانمندی‌های فیزیکی خود را در یک محیط بی‌خطر ارتقا دهد.
۳. گشت زدن نشانه‌ای مهم برای شروع حرکت
«گشت زدن» به معنای راه رفتن کودک به کمک اسباب و اثاثیه است. آنها ممکن است از میز برای حرکت در اطراف خانه استفاده کنند یا با تکیه بر اشیاء در اتاق گشت بزنند.
این نشان می‌دهد که ورزشکار کوچولوی شما دارد یاد می‌گیرد که در حین راه رفتن، وزن خود را روی اشیاء اطرافش بیاندازد. و تعادل خود را حفظ کند. علاوه بر اینها دارد توانایی حرکت به سمت جلو را یاد می‌گیرد که لازمه‌ی راه رفتن کودک است.
برای تشویق کودک به گشت و گذار، مسیری از اشیاء بی‌خطر برای کودک درست کنید تا بتواند آنها را بگیرد و حرکت کند. اما در مورد مبلمان، گل و گیاه و سایر مواردی که روی دیوار یا زمین محکم نیستند، احتیاط کنید. این موارد ممکن است واژگون شوند و باعث سقوط یا آسیب‌دیدگی تصادفی کودک بشوند.
۴. ارتباط گریه کردن، نالیدن و تغییر الگوی خواب با حرکت
هیچکس باورش نمی‌شود که نق زدن‌ها و چرت‌های طولانی می‌تواند نشانه این باشد که نوزادتان به زودی روی پای خودش خواهد ایستاد.
خب، راه رفتن یک نقطه عطف بزرگ در رشد کودک قلمداد می شود که اغلب با جهش‌های رشدی دیگر همراه است. مغز و بدن کودک ممکن است دو برابر کار کند و آستانه تحمل او را کمی پایین بیاورد.
تبعا درک این لحظات برای والدین دشوار است. صبور باشید. توی این شرایط یک نفس عمیق بکشید. و بدانید که با رسیدن به آن نقطه عطف در مسیر رشد، همه چیز به حالت عادی باز خواهد گشت.
۵. آغاز حرکت کودک با کمک والدین
فراهم کردن اسباب‌بازی‌های هل‌دادنی بی‌خطر و مناسب سن (نه واکرهای مخصوص نوزادان-در ادامه در این مورد بیشتر توضیح می‌دهیم) می‌تواند برای راه رفتن و سرعت گرفتن به کودک انگیزه دهد.
سبدهای چرخ‌دار یا اسباب‌بازی‌های محرک که چرخ و دسته دارند، می‌توانند به دونده مبتدی شما کمک کنند. همچنین می‌توانید دست کودک را بگیرید یا یک پتو به او بدهید تا به آن چنگ بزند، در حالیکه شما سمت دیگر آن را گرفته‌اید.
۶. ایستادن بدون کمک نشانه‌ای مهم است
اگر پس از اولین باری که کودک به تنهایی می‌ایستد به صورتش نگاه کنید، متوجه یک موفقیت بزرگ در چهره او خواهید شد (و شاید کمی ترس).
در این لحظه، کودکان به تعادل و ثبات لازم دست می‌یابند تا تنهایی بایستند. آنها اغلب چند ثانیه اول را به صورت امتحانی می‌ایستند. و تدریجا زمان بیشتری روی پایشان متعادل خواهند ماند. در نتیجه اعتماد به نفس بیشتری هم پیدا می‌کنند تا یک قدم به جلو بردارند.
یک پیشنهاد جالب: با شمارش ثانیه‌هایی که فرزندتان سرپا ایستاده، این کار را به یک یادگیری سرگرم‌کننده بدل کنید.
۷. چگونه کودک را به راه رفتن تشویق کنیم؟
اگر کودک نشانه‌هایی از آمادگی از خود نشان می‌دهد، این فعالیت‌ها را برای تقویت بهره‌وری و قدرت او در نظر بگیرید. برای تشویق کودک به راه رفتن:
- او را تحسین کنید: مراقب علائمی باشید که نشان می‌دهند کودک آماده پیشرفت است-و هر موفقیتی را تحسین کنید. در صورت نیاز به کودک کمک کنید و وقتی عزم آنها را دیدید، با لبخند کنار بروید.
- شرایط افتادن را راحت‌تر کنید: افتادن در دوران ابتدایی راه رفتن اجتناب‌ناپذیر است، پس به کوچولوی خود کمک کنید دوباره سرپا شود و اشک‌هایش را پاک کنید. محافظت از کودک در این مرحله بسیار مهم است. سعی کنید امن‌ترین محیط ممکن را برای کودک فراهم کنید.
- چالش ایجاد کنید: اگر کودک در راه رفتن روی سطوح صاف به مرحله استادی رسیده است، او را با بالا و پایین رفتن از سطوح شیب‌دار یا سطوح ایمن و ناهموار به چالش بکشید. این کار به ایجاد تعادل، هماهنگی و قدرت عضلانی بیشتر در او کمک می‌کند.
- دست خود را به سمت او دراز کنید: در حالی که دستان خود را به سمت کودک دراز می‌کنید، او را تشویق کنید تا به سمت شما حرکت کند. همچنین می‌توانید از آنها بخواهید که در حین ورود به سایر اتاق‌ها شما را دنبال کنند.
۸. چه عواملی ممکن است این روند را مختل کند؟
شاید بخواهید فرزندتان تمام آمارها را جابجا کند، اما تشویق به راه رفتن باید به شکل مثبت، ایمن و مناسب با رشد کودک صورت بگیرد. با این حال، مواردی وجود دارد که باید از آنها اجتناب کنید:
- از واکر استفاده نکنید: آکادمی اطفال آمریکا استفاده از واکرهای مخصوص نوزادان را توصیه نمی‌کند و معتقد است که واکر یکی از علل قابل پیشگیری و خطرناک در خصوص آسیب‌دیدگی نوزادان در ایالات متحده هستند. این آسیب‌ها معمولا پس از افتادن از پله‌ها در ناحیه سر و گردن ایجاد می‌شود. مراکز سرگرمی نوزادان (مانند جامپرو) گزینه‌های امن‌تری هستند.
- از تحمیل اهداف خود به کودک اجتناب کنید: حواستان باشد قبل از اینکه کودک آماده انجام کاری نیست، او را تحت فشار قرار ندهید. این مسئله می‌تواند منجر به تجربیات منفی یا آسیب‌هایی شود که راه رفتن کودک را به تأخیر می‌اندازند.
۹. چه زمانی باید نگران راه رفتن کودک باشید؟
اگر کودک تا اولین سالروز تولدش به مرحله راه رفتن نرسید، آیا باید نگران باشید؟ خیر، اصلا.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که اگر فرزندتان تا 18 ماهگی اصلا راه نمی‌رود و تا 2 سالگی قادر به پیاده‌روی نیست، با یک پزشک اطفال مشورت کنید. بنابراین، حتی اگر کودک تا 1 سالگی علائم راه رفتن را از خود نشان نداد، هنوز وقت زیادی دارید.
«ممکن است نگران باشید که حتی یک تاخیر جزئی در راه رفتن نشان‌دهنده اختلالات رشدی و عصبی مانند اوتیسم باشد. در حالیکه نتایج یک مطالعه کوچک در سال 2012 نشان می‌دهد که تأخیر در اکتساب مهارت‌های حرکتی اولیه برای کودکان در معرض خطر اوتیسم، یک عامل خطر است و می‌تواند باعث تأخیر در توسعه مهارت‌های ارتباطی آنها شود؛ اما برای کودکانی که در معرض خطر اوتیسم نیستند، مشکلی نخواهد داشت.»
دلایل زیادی برای تاخیر در راه رفتن نوزادان وجود دارد. برخی از آنها فیزیکی هستند (ولی رایج نیستند)، مانند:
- دیسپلازی رشدی لگن
- داشتن استخوان‌های نرم یا ضعیف (در اصطلاح پزشکی، راشیتیسم)
- عارضه‌هایی که عضله را تحت تأثیر قرار می‌دهند (مانند دیستروفی عضلانی یا فلج مغزی)
در سایر موارد، تأخیر تلاش برای راه رفتن کودک می‌تواند صرفا یک مشکل شخصیتی باشد. شاید راه رفتن به سادگیِ قرار دادن یک پا در مقابل پای دیگر به نظر برسد، اما این مهارت برای نوزادان یک دستاورد بزرگ است که به قدرت جسمانی، اعتماد به نفس و مکانی بی‌خطر برای تمرین نیاز دارد.
کودک شما به اندازه کافی باهوش است که به تنهایی به این مهارت دست پیدا کند، اما داشتن یک مربی حامی قطعا ضرری ندارد (که خود شما هستید!).
برخی از علائم ممکن است نشان دهند که کودک آماده راه رفتن است، اما زمان راه رفتن در هر کودکی به خودش بستگی دارد. به طور کل والدین باید نسبت به علائم حساس باشند اما وسواس جایز نیست. اگر نگران رشد جسمانی فرزندتان هستید، برای دریافت راهنمایی و کمک‌های تخصصی با یک پزشک اطفال صحبت کنید. در ادامه پیشنهاد می‌کنیم درباره اولین دندان نوزاد، علائم و نکات ضروری آن مطالعه‌ای داشته باشید.
برای مطالعه و دریافت راهنمای کامل‌تر در خصوص این موضوع می‌توانید مروری بر صفحه اختصاصی سلامت و تغدیه داشته باشید.
پی‌نوشت مطلب:
- این مطلب برداشتی از مقاله‌ای‌ست با عنوان How to Tell When Your Baby Is About to Start Walking
که پیشتر در نشریه اینترنتی healthline.com منتشر و توسط تیم تحریریه بی‌سی‌سی مگ تدوین و ترجمه شده است. - بی‌سی‌سی مگ ژورنالی برای مادران و کودکان است که مستقیما با رویکرد حمایت از مخاطبان و همراهان و همچنین اطلاع‌رسانی، با اتکا بر منابع معتبر و به پشتوانه سیاست‌های مراقبتی برند لباس نوزاد بی‌سی‌سی منتشر می‌گردد. لازم به ذکر است که هیچ یک از مطالب یا مقالات بی‌سی‌سی مگ جایگزین مشاوره یا نظر مستقیم پزشک متخصص نخواهد بود. بنابراین همواره مشورت با پزشک را اولویت خود قرار دهید.
من همیشه نگران راه رفتن بچه‌هام بودم. البته بیشتر فرزند دومم. که در هر دو مورد هم خدارو شکر هیچ مشکلی وجود نداشت. این بیشتر یه مسئله یا نگرانی ذهنی بود. امیدوارم بقیه مادرها هم اینو درک کنن که واقعا خیلی وقت‌ها مشکلات بیشتر حساسیت هست البته که مادرها باید هوشیار باشند.
ممنون از مطلب خوبتون
چقدر خوب که همراه ما هستید. ممنون از اینکه تجربیاتتون رو با ما به اشتراک گذاشتید.